Przed zamówieniem

1. Format książki

Jedną z pierwszych decyzji, które trzeba podjąć przed zamówieniem składu książki, jest wybór jej formatu, czyli wielkości i proporcji.

Dla książek przeznaczonych do czytania ciągłego, takich jak beletrystyka czy literatura popularnonaukowa, najdogodniejsze są niewielkie, poręczne formaty w proporcjach 2:3 lub „złotej” (5:8).

Podręczniki i niektóre czasopisma (np. naukowe) często – głównie z powodów ekonomicznych – utrzymane są w formatach z szeregów ISO 216 A i B (5:7) – np. A4 (21 × 29,7 cm – wielkość typowej kartki papieru do drukarki biurowej lub kserokopiarki) czy B5 (17,6 × 25 cm) itd.

Różne proporcje bloku książki. Do najpopularniejszych należą „złota proporcja” (5:8), 2:3 oraz formaty z szeregów A i B (wg normy ISO 216).

Najczęściej na półkach księgarskich spotykamy książki w trzech powyższych proporcjach. Jednakże w uzasadnionych wypadkach, np. przy publikacjach albumowych, tomikach poezji, książkach artystycznych itd. wydawca może się zdecydować na nieszablonowe rozwiązanie. W każdym wypadku warto się zastanowić, w jaki sposób i przez kogo będzie użytkowana dana książka, oraz skonsultować się z drukarnią w sprawie wyceny druku, ponieważ wybór określonego formatu może znacząco wpłynąć na koszt usługi poligraficznej.

Warto pamiętać, że kartki książki są wycinane z arkusza lub zwoju papieru o znormalizowanych wymiarach – a zatem przycięcie ich do określonego formatu wiąże się z wytworzeniem większej lub mniejszej ilości ścinków, nienadających się już do wykorzystania, ale generujących koszty. Ponadto poszczególne maszyny drukarskie mają swoje ograniczenia i wymagania techniczne związane z formatami papieru, a drukarnie korzystają z arkuszy o różnych wymiarach.

2. Kolorystyka

Wysyłając książkę do składu i łamania należy też określić, jaka będzie jej kolorystyka.

Jeżeli mają się w niej znaleźć np. kolorowe zdjęcia, trzeba się liczyć z kosztami druku full color, czyli za pomocą czterech farb drukarskich (CMYK: Cyan, Magenta, Yellow, Black).

Kolory CMYK – czterech podstawowych farb, z których w drukarni uzyskuje się pełną gamę kolorów.

Jeżeli zaś w książce mają się znaleźć oprócz czerni elementy graficzne utrzymane tylko w jednym dodatkowym kolorze (w jego bledszych i intensywniejszych odcieniach), warto się zdecydować na wydrukowanie ich jedną farbą, opartą na wzorcu Pantone Matching System (PMS). Pozwoli to ograniczyć koszty druku w porównaniu z farbami triadowymi (CMYK) i zapewni bardzo dokładne odwzorowanie zamierzonej kolorystyki na papierze.

Maszyna drukarska z czterema zespołami drukującymi dla czterech podstawowych farb: Cyan, Magenta, Yellow i blacK. Fot. leonaranjo0/Pixabay

Zdjęcia i grafiki mające być ilustracjami do tekstu wymagają odpowiedniego przygotowania, aby ich przestrzeń barwna odpowiadała wymaganiom druku. Dzięki temu kolorystyka wydrukowanych zdjęć i grafik będzie mniej się różniła od tego, co widzimy na ekranach komputerów czy smartfonów. Nie sposób jednak całkowicie zniwelować tej różnicy.

Na kolorystykę publikacji wpływa też rodzaj papieru, na jakim zostanie ona wydrukowana. Wyrazistsze, głębsze i bardziej żywe odcienie uzyskamy na papierze powlekanym (kredowym), z kolei na papierze offsetowym przy użyciu tych samych farb kolory będą nieco zgaszone. Dzieje się tak dlatego, że papier niepowlekany lepiej wchłania farbę, natomiast powlekany zatrzymuje ją na powierzchni. Jeżeli planujemy publikację, w której ważne są zdjęcia i inne wielobarwne elementy, lepszy efekt uzyskamy na papierze powlekanym – czy to błyszczącym, czy matowym. Jego użycie jednak wyraźnie podniesie koszty druku i wpłynie na sposób przygotowania ilustracji – dlatego decyzję o rodzaju papieru dla swojej publikacji należy podjąć jak najwcześniej.

Chętnie służę w tych sprawach radą i pomocą.